„Lykopodiofity Polski - Lycopodiales, Selaginellales, Isoetales”

15.04.2024
Lykopodiofity Polski

W grudniu 2023 roku ukazały się „Lykopodiofity Polski - Lycopodiales, Selaginellales, Isoetales”, monografia wykonana przez zespół autorów pod redakcją dr Ewy Szczęśniak, dr hab. Edyty Goli i prof. dr hab. Elżbiety Zenkteler [Szczęśniak, E., Gola, E.M., & Zenkteler, E. (red.) (2023). Lykopodiofity Polski – Lycopodiales, Selaginellales, Isoëtales. Monographiae Botanicae 110, Polish Botanical Society. https://doi.org/10.5586/978-83-963503-9-8)].
Współautorem większości rozdziałów, w tym jednego z najważniejszych, poświęconego widłakom jednakozarodnikowym, jest pracownik Katedry i Zakładu Biologii Farmaceutucznej WUM, dr Wojciech Szypuła. -->

Lykopodiofity (Lycopodiopsida) to najstarsza współcześnie istniejąca linia roślin waskularnych. Stanowi relikt filogenetyczny, umożliwiający analizę ewolucji procesów zachodzących u roślin lądowych. Monografia Lykopodiofity Polski przedstawia aktualny stan badań nad tą grupą roślin i stanowi obszerne kompendium wiedzy na ich temat. Wprowadza nowoczesne ujęcie systematyki Lycopodiopsida (do tej pory nieaktualizowanej w opracowaniach polskich) oraz aktualne dane o ich biologii i biochemii. Szczegółowe opracowania obejmują zaktualizowaną listę notowanych w Polsce taksonów rodzimych, w tym 8 gatunków, 2 podgatunki i 3 mieszańce widłaków jednakozarodnikowych (Lycopodiales), 2 gatunki widliczek (Selaginellales) i 2 gatunki poryblinów (Isoëtales), a także 2 gatunki obcych widliczek notowanych w Polsce oraz 2 gatunki ulegające naturalizacji w krajach ościennych, których wystąpienie w Polsce jest prawdopodobne. Co bardzo istotne, monografia zawiera oryginalne klucze umożliwiające identyfikację lykopodiofitów, szczegółowe opisy morfologiczne, dane dotyczące biologii, uwarunkowań siedliskowych, ekologii oraz fitocenoz, w których występują, analizę rozmieszczenia na świecie i w Polsce, informacje dotyczące metabolitów wtórnych, które są obecnie obiektem intensywnych badań, a także zastosowań lykopodiofitów w tradycji ludowej oraz współczesnej medycynie. Ponadto, w opracowaniu przedstawiono informacje o zagrożeniach gatunków i ich ochronie prawnej w Polsce. Przedstawiona synteza wyników dotychczasowych badań może posłużyć geobotanikom i taksonomiom roślin jako punkt odniesienia i inspiracja do dalszych analiz.

Jak podkreślili recenzenci tego dzieła, na tak szczegółowe przedstawienie ważnej i niedocenianej w polskiej florze grupy roślin zarodnikowych środowisko botaników czekało przez wiele lat. Otrzymaliśmy wspaniały prezent, który z pewnością wielu profesjonalnych botaników, a także amatorów zmotywuje do intensywnych poszukiwań, badań i podejmowania działań ochronnych ginących krajowych lykopodiofitów.